De Duitse vleermuisonderzoekers Andreas Kiefer en Michael Veith hebben onlangs een nieuwe soort grootoorvleermuis in Europa ontdekt. Dit schrijven zij in een artikel in het tijdschrift Myotis. De soort is op basis van genetisch onderzoek duidelijk onderscheiden van de andere in Europa bekende soorten grootoorvleermuizen. Tot nu toe is de soort vooral gevonden in de Alpen en daaraan grenzende berggebieden en heeft daarom de naam Plecotus alpinus sp. nov. gekregen. Plecotus alpinus komt genetisch het dichtst bij de bruine grootoorvleermuis (Plecotus auritus) maar lijkt in haar uiterlijke kenmerken op het eerste gezicht veel sterker op de grijze grootoorvleermuis (Plecotus austriacus). Doordat Plecotus alpinus echter ook een aantal uiterlijk kenmerken heeft die overeen lijken te komen met de bruine grootoorvleermuis werd een tijd gedacht dat het een tussensoort (hybride) betrof. Op basis van de gevonden genetische verschillen en de in het onderzoek naar voren gekomen verschillen in de uiterlijke kenmerken is Plecotus alpinus duidelijk als eigen soort te onderscheiden van de andere Plecotus-soorten. Aanleiding van het onderzoek De onderzoekers kwamen op het spoor van deze nieuwe soort toen er eerder in 2001 in Europa ook al een nieuwe soort grootoorvleermuis (Plecotus kolombatovici) was gevonden*. Plecotus kolombatovici werd al ontdekt in 1980 maar werd aanvankelijk gezien als een ondersoort van de grijze grootoorvleermuis. Twee verschillende groepen onderzoekers deden in 2001 genetisch onderzoek aan Plecotus kolombatovici en kwamen allebei tot de conclusie dat P. kolombatovici een eigen soort is en geen ondersoort. Verrassend genoeg plaatste de ene groep P. kolombatovici heel dicht bij de bruine grootoorvleermuis, terwijl de andere groep een nauwe relatie zag met de grijze grootoorvleermuis. Andreas Kiefer en Michael Veith zochten uit waar dit verschil vandaan kwam en vonden dat de ene groep onderzoekers niet exemplaren van P. kolombatovici had onderzocht maar van een nieuwe, nog onbekende soort grootoorvleermuis. In het artikel in Myotis doen zijn verslag van hun bevindingen. Genetisch en uiterlijk vergeleken In het onderzoek werd op de beschikbare exemplaren (zes in totaal) genetisch onderzoek verricht. Ook werden bij deze dieren allerlei metingen verricht aan diverse uiterlijke kenmerken, bijv. lengte onderarm, lengte achtervoet, duimlengte, traguslengte, vingerlengte, schedel en gebitskenmerken, lengte en kleurverdeling van haren, vorm van geslachtsdelen etc.) De resultaten hiervan werden vergeleken met de kenmerken van de andere 3 soorten grootoorvleermuizen*. Uit de genetische vergelijking kwam naar voren dat P. alpinus duidelijk afwijkt van de andere soorten grootoorvleermuizen. Uiterlijke kenmerken In de uiterlijke kenmerken vond men onder andere de volgende verschillen: Plecotus alpinus heeft een wat langere en dichtere vacht dan de andere grootoorvleermuizen. De top van de buikvacht is wit en niet lichtgrijs zoals bij de grijze grootoorvleermuis en P. kolombatovici of gelig als bij de bruine grootoorvleermuis. De rugkleur is vaalgrijs met een donkere ondervacht, zoals bij de grijze grootoorvleermuis. Plecotus alpinus heeft een langere tragus (> 16 mm) dan de bruine grootoorvleermuis, grijze grootoorvleermuis of P. kolombatovici. Het centrale deel van het oor en de tragus zijn vleeskleurig. Net als bij de grijze grootoorvleermuis wordt de tragus naar de punt toe donkerder. De onderarm is gemiddeld 40 mm. lang, maar kan tot 42 mm lang worden. De duim is lang (gemiddeld 6,8 mm) en lijkt qua vorm op die van de bruine grootoorvleermuis. De voet is middellang (gemiddeld 8,6 mm) en heeft net als de bruine grootoorvleermuis lange uitstaande haren. Verspreiding en naamgeving De dieren die als de nieuwe soort P. alpinus zijn gedetermineerd komen allen uit bergachtige streken uit Midden-Europa en Zuid-Europa. Als wetenschappelijk naam van de nieuwe soort wordt daarom Plecotus alpinus voorgesteld. Daarnaast zijn als gewone namen voorgesteld: Alpine long-eared bat (Engels) , Alpenlangohr (Duits) en Oreillard des Alpes (Frans). (Redactie: Misschien dat straks als Nederlandse naam Berggrootvleermuis of Alpengrootoorvleermuis kan worden voorgesteld?) Verder onderzoek nodig Uit het genetisch onderzoek is duidelijk naar voren gekomen dat het Plecotus alpinus een nieuwe soort grootoorvleermuis is. De beschreven uiterlijke kenmerken zijn volgens de onderzoekers nog onvoldoende beschreven om als determinatiekenmerk in het veld te gebruiken. Er is nog aan de uiterlijke kenmerken en de echolokatie-kenmerken van Plecotus alpinus nog meer onderzoek nodig om te weten of de soort ook in het veld van de andere europese Plecotus-soorten te onderscheiden is. Bron: Kiefer, Andreas & Veith, Michael A new species of long-eared bat from Europe (Chiroptera : Vespertilionidae) In: Myotis. - Vol. 39(december 2001) ; p. 5 -16